@Alvinus
Ik bedoel te zeggen dat het draadje het groter maakt dan de column in de Volkskrant aanleiding toe geeft.

Overigens: ik hoef helemaal geen 'klotewoorden' te gebruiken. Ik weet zeker dat iedereen al bij vrij eenvoudige woorden als pannenkoek afhaakt. Ik wordt zojuist gered door de automatische spellingschecker. 

Ga je ons dan trakteren op feeëriek gepavoiseerde przewalskipaarden in cisterciënzer abdijen?

Nee, zoals ik al tegen Alvinus zei, dat is helemaal niet nodig. Ik kan een heel normaal dictee voorbereiden met een tekst van laten we zeggen Jip en Janneke en een belangrijk deel van de bevolking haakt af.
Jij misschien niet. En sommigen zijn daar heel erg trots op, maar waar ben je dan eigenlijk trots op? je bent er in geslaagd een taal die we allemaal redelijk goed beheersen op te schrijven.

Het volgende 'dictee' komt van de site van Ikea. Een winkel voor iedereen. Neem het maar eens af en kijk hoeveel mensen in je omgeving geen fouten maken:

"Hej! Je hebt controle over je eigen cookiesOp IKEA.nl maken wij en onze digitale partners gebruik van cookies. Sommige zijn strikt noodzakelijk om te site te laten functioneren, maar er bestaan ook optionele cookies:

• Om het gebruik van de site te kunnen meten
• Voor het personaliseren van de site
• Voor reclame, marketing en sociale media

De strikt noodzakelijke cookies en prestatiecookies zijn altijd automatisch actief; als je op "accepteer alle cookies" klikt, accepteer je ook de optionele cookies. Wanneer je zelf wilt kiezen welke cookies je aanzet, klik je op “cookie-instellingen”. De prestatiecookies kan je dan ook handmatig op inactief zetten."

Als vrolijk intermezzo een stukje van Kees Torn, cabaretier en (vooral) taalvirtuoos. Vele malen leuker dan spelling en dictees.

Ziegler: mijn eerste gedachte was: bij Ikea is iemand eens flink op zijn of haar hurken gaan zitten bij het bedenken van deze tekst

Ik wordt zojuist gered door de automatische spellingschecker. 

Niet altijd...

Zie je, dat bedoel ik dus.

Terwijl juist de werkwoorden niet eens zo ingewikkeld zijn... De ik-vorm is simpelweg de stam, geen t nodig.

Al kun je stellen dat de vervoeging strikt genomen niet nodig is: ik lopen, hij lopen, wij lopen zijn vormen die allemaal duidelijk maken wie er loopt, en sommige talen doen het inderdaad zo.

Ik ben het met Alvinus eens dat leerlingen erg weinig gelegenheid krijgen om de (creatieve)  mogelijkheden van de taal te leren kennen. Ik ben nog altijd blij dat ik docenten had die verplichte leeslijsten onzin vonden, want ook die halen de lol eruit.

Goed, nu even een zetproef nakijken. In sommige vakken is foutloos taalgebruik wel de norm (en nog glipt er af en toe iets tussendoor, al is dat vaak een heel eigen opvatting van InDesign over woordafbreking).

Terwijl juist de werkwoorden niet eens zo ingewikkeld zijn... De ik-vorm is simpelweg de stam, geen t nodig.

Laat staan dt. Er bestaat geen klankverschil tussen wordt en word, maar wee je gebeente als je het verkeerd schrijft!
De Nederlandse schrijftaal is bedacht door onmogelijke klootzakken. Ik vermoed dezelfde eikels die de VOC en de slavenhandel bedacht hebben. Zwarte bladzijde en alles . . .
Voor elke klank meerdere schrijfwijzen. Voor een aantal klanken zelfs meerdere letters en andersom (een letter kan verschillend klinken).
Ik las dat stukje van Ikea eens door. Dan weer klinkt de C als een K, dan weer als een soort S. Soms moeten woorden aan elkaar (prestatiecookie?) En soms ook weer niet (digitale partners), terwijl in beide gevallen zegt het eerste woordt (even voor de zekerheid een extra t, analoog aan wordt, dus zal wel moeten) iets van het tweede.

PS: vanwaar chartreuse? Het is onze vakantiebestemming!

Laat staan dt. Er bestaat geen klankverschil tussen wordt en word

Maar wel betekenisverschil, want het Nederlands wil nu eenmaal de ik-vorm als alleen de stam, en die eindigt toevallig op een d, en die -t om aan te geven dat het de derde persoon enkelvoud is.

Het kan simpeler, ja, dat doen onder andere het Zweeds en het Noors. Maar die doen weer dingen met lidwoorden die voor ons onlogisch zijn. Zo is er altijd wat.

Het Engels, dat veel mensen als 'makkelijk' ervaren, is trouwens nog veel erger waar het de klanken betreft. Lees 'The Chaos' van Charivarius er maar op na, dat is pas echt griezelen. Elke taal heeft zo zijn eigenzinnigheden, misschien dat alleen Esperanto geen nare uitzonderingen heeft - maar dat heeft niemand als moedertaal.

PS: vanwaar chartreuse?

De usernaam van heel lang geleden, op een ander Mac-forum, ontleend aan het bijna gelijknamige kattenras. Dat stukje Frankrijk ken ik nog niet, maar het lijkt me erg mooi.

Ziegler: mijn eerste gedachte was: bij Ikea is iemand eens flink op zijn of haar hurken gaan zitten bij het bedenken van deze tekst

Ik kreeg tegen het eind visioenen van een vraatzuchtig blauw en bologig wezen.

Voor elke klank meerdere schrijfwijzen. Voor een aantal klanken zelfs meerdere letters en andersom (een letter kan verschillend klinken).

Ah, Chartreuse was mij voor.
Ghoti is ook zo'n leuk voorbeeld.

@charteuse
Katten? Ik ken de streek en de kloosterorde vanzelfsprekend.
Hoe dan ook, als we mogen gaan we ook dit zomer weer richting de Charteuse. Prachtig.

.. gaan we ook dit zomer weer richting de Charteuse.

Dit zomer?! Er zijn grenzen Ziegler .

Dit zomertje? Voor het geval het een kortje wordt.

@ziegler
Ja, Frans kattenras. De link met de monniken is onduidelijk, als die er al is.

Nu we het toch over het Frans hebben: daar steigert men bij een verandering die sommige Franstalige universiteiten in Canada willen doorvoeren, om af te stappen van het mannelijk meervoud als het om een groep met heel veel vrouwen en slechts één man gaat. Dat is natuurlijk ook een rare regel, dat één mannetje alles bepaalt, maar Frans is, als het aan de Académie française ligt, in steen gehouwen.

De belangrijkste vraag van het Nederlands is trouwens nog niet beantwoord: is het patat of friet?

@charteuse
Katten? Ik ken de streek en de kloosterorde vanzelfsprekend.
Hoe dan ook, als we mogen gaan we ook dit zomer weer richting de Charteuse. Prachtig.

RRRR ! Er zijn grenzen Ziegler .

De belangrijkste vraag van het Nederlands is trouwens nog niet beantwoord: is het patat of friet?

Dat ligt eraan waar je vandaan komt. Friet dus, al heb ik járen geleden afgeleerd dat woord te gebruiken toen ik boven de rivieren ging wonen..

Dit zomer? Dat zeggen we hier gewoon hoor 😎
Oh, patat natuurlijk!

Ik ben inmiddels helemaal vóór friet, ook al kom ik zelden in de frituur (nee, Van Dale, dat is niet alleen in België gangbaar).

Al heb ik het idee dat de patat-frietgrens tot minder emoties leidt dan de Duitse Weißwurstäquator - dat is pas lastig om foutloos te spellen!

Grappig. https://nl.wikipedia.org/wiki/Patat-frietgrens

Kom zelf oorspronkelijk uit Rotjeknor. Wij noemden het 'friet', 'frietje met' etc. Maar ja, R. ligt dan ook al zo'n beetje op de grens...

https://www.debuik.nl/rotterdam/top-10/8x-de-lekkerste-frietzaken-van-rotterdam

Ik ben ook geboren en getogen in Rotterdam, maar heb het nooit anders genoemd dan patat....taalgrenzen zijn soms heel dichtbij en raar blijkbaar.

Het gaat er ook niet om dat er af en toe een foutje gemaakt wordt (al vind ik dat in professionele zaken als een proefschrift, boek, sollicitatiebrief e.d. niet kunnen), het gaat om de intentie.

Er van te voren al vanuit gaan: "Oh die is in Verweggistan geboren, dus die kan het niet dus hoeft het ook niet." is misschien wel een belediging aan het intellect van die persoon.

Er is een beweging die foutloze spelling minder belangrijk wil maken dan het nu is. En daar valt wat voor te zeggen.

Die beweging is dan niet de mijne.
Als ik in een brief van een bank (of overheid) een taalfout zie, denk ik toch echt: "Wat een onbenullen! Blijkbaar is deze brief nooit ter correctie aangeboden."
Gemakzucht van de schrijver geeft bij de lezer geen gevoel van waardering of sterker nog: de lezer haakt af.
In dit forum willen we mensen helpen, maar als er schrijfsels komen in de trant van: "Kenne jullie me helpe? me kompjoeter doet het niet meer, volges mij ligt het aan me toetsebort en me muis werkt wel maar me kompjoeter dus niet misschien weet iemand hoe dit opgelost ken worde".
Ik weet niet of ik me daar erg in wil verdiepen.

@Dick
Het valt me de laatste tijd op dat de stijlfiguur overdrijven hier nogal eens langskomt. Er zijn betere manieren om een discussie aan te gaan.
Je lijkt in gesprek te gaan met mij, maar gebruikt een voorbeeld dat nogal uit de buurt ligt van waarover we het hebben.

Als ik brief zonder taalfouten van de overheid zie denk ik ook vaak: wat een onbenullen (niet omdat ik dat sowieso al denk). Die brieven begrijpt een kwart van Nederland helemaal niet. Voordat je denkt dat ik op mijn beurt aan het overdrijven ben geslagen: was het maar waar. Ik kan er in het percentage een beetje naast zitten, maar dit dit is zo ongeveer de situatie.
Dan over je opmerking: mensen die een taalfout begaan zijn onbenullen, gemakzuchtig en waarderen de lezer niet. Sjonge, dat is nogal wat. Daarmee geef je spelfouten een enorme lading. Stel je nu voor dat je tot dat deel van de bevolking hoort dat spellen best lastig vindt (geloof me, dat zijn er meer dan je wellicht kan bevroeden), ga jij Dick de Roos dan nog een berichtje sturen? Of een mail? Zou ik niet doen.  Ik heb vaak de indruk dat mensen goed spellen belangrijker vinden dan gewoon helder en duidelijk Nederlands schrijven.

En nu zeg jij wellicht, maar 'gewoon iemand' hoort niet bij de overheid. Precies. Maar daar kwam jij mee.

Onder het mom 'onderdrijven is zinken', lijk jij nu ook wat te overdrijven, Ziegler.

Er van te voren al vanuit gaan: "Oh die is in Verweggistan geboren, dus die kan het niet dus hoeft het ook niet." is misschien wel een belediging aan het intellect van die persoon.

Het is vooral onnodig. Het is immers alleszins redelijk te verwachten dat iemand die naar elders verkast zich ook de voertaal en de gebruiken van dat elders eigen maakt. 𝄞♪Al die met ons mee wil gaan♬ Ik ga er dan ook voetstoots vanuit dat iemand dat kan. En als die persoon nog maar pas hier is, merken we het wel. Waarbij zij aangetekend dat het niveau van al die subsidieharkende NT2-instituutjes vaak bedroevend is.
Bedienend personeel dat mij in NL in het Engels aanspreekt kan de wind van voren krijgen. En als ze volharden, dan kal ich plat*.

Wanneer er weer eens van die knuppels zijn die denken in zonniger streken wel even een logies of een [sjambre-doot] te beginnen en terwijl ze geen woord van de taal daar spreken,  zich niet vooraf hebben verdiept in de mores van de lokale onroerend goedtransacties en het zo stil op straat vinden tijdens de siësta, wil ik mijn hart ook nogal eens tegen die kijkdoos luchten.

*Maedje, dooch mich estebleef ein kroeselevla mit schoem

Dat ligt eraan waar je vandaan komt. Friet dus, al heb ik járen geleden afgeleerd dat woord te gebruiken toen ik boven de rivieren ging wonen..

Dus in 1581 heeft de Hertog van Alva met de overgave van Breda de taalgrens getekend tussen "patat" en "friet"?
Staat dat wel in de Statenbijbel? 

Euhh: patat oorlog, wat?

(knip
Bedienend personeel dat mij in NL in het Engels aanspreekt kan de wind van voren krijgen. En als ze volharden, dan kal ich plat*.
*Maedje, dooch mich estebleef ein kroeselevla mit schoem

Dat merken wij als Vlamingen maar al te vaak in Nederland:
mensen die ons in het Engels aanspreken, terwijl wij denken Algemeen Nederlands tegen hen te praten!
Ok, wij hebben een zachte "G" zoals de Limburgers, en een rollende "R". Maar WTF, zeg!

Enne vraagje: wat is een "kroesevla"? Met crème fraiche? Klinkt yummie!