[img=right]http://www.macfreak.nl/base/data/news/images/cupertinoeffect.jpg[/img]Taal is een mooi medium, de drager van internet, en bron van veel vermakelijke fouten. Sinds de tekstverwerkers hun intrede deden in het leven van vrijwel iedereen die schrijft, is een nieuw type fouten ontstaan. Iedereen heeft wel eens gekeken welk alternatief een spellingschecker geeft als je je eigen naam intypt, en dat kan fijne grappen opleveren.

Er zijn vele voorbeelden bekend van opsommingen van rare taalfouten die terug zijn te leiden tot spellingscheckers. Veranderfout-van het-jaar-2005 werd volgens Regret the Error bijvoorbeeld gemaakt door een krant die in plaats van 'New Jersey' 'Jew Jersey' schreef  … oeps.
En lees vooral ook het magnifieke gedicht Ode to my Spellingchecker. Dit laatste foutenfestival wordt hopelijk ondervangen door modernere varianten van spellingschecks die gebruik maken van 'contextueel spellingschecken' - een pagina waar overigens een aangepaste versie van de Ode staat.

In de wondere wereld van taalpuristen en -liefhebbers heet de verkeerdespellingscheckverbetering officieel het Cupertino Effect . De term komt voort uit het feit dat 'Cupertino' relatief vaak op rare plekken in teksten voorkomt. In veel officiële stukken bijvoorbeeld, vooral afkomstig vanuit EU-burelen, duikt vaak 'Cupertino' op waar bij nadere beschouwing 'cooperation' op zijn plek zou zijn. Waar komt de verwisseling vandaan? En heeft het iets met Apple te maken?

Op tenminste één manier wel:
Een tipje van de sluier wordt opgelicht in de The Macintosh Secret Tricks List waar wordt gesteld dat 'Cupertino' een van de alternatieven is die Word 4.0 (!) gaf als het woord 'supression' (onderdrukking) op die manier fout werd geschreven. Een verborgen versie van Apple-bashing, door de Word-programmeurs in het programma gestopt?

Ook blijkt dat in sommige oudere versies van bv Outlook Express, werkend met onder meer de custom woordenlijst Houghton Mifflin Company © 1996 Inso Corporation (destijds een grote producent van proofing tools) de eerste suggestie voor 'cooperation' het woord 'Cupertino' is. Lijkt ook een valide verklaring voor veelvuldig Cupertino-gebruik.

Daarmee kan het Cupertino-effect verder als geuzennaam voor de mooie taalmissers van het moderne tijdperk. Wellicht niet helemaal de eerste associatie die de stad wil hebben … maar goed, ze hebben Apple ook al.

>>Iedereen heeft wel eens gekeken welk alternatief een spellingschecker geeft als je je eigen naam intypt, en dat kan fijne grappen opleveren.

De mooiste die ik met Word gehad heb was 'Microsoft' dat als 'barbarisme' werd aangemerkt.

JJ

Tomorrowstand om 12:00, 15-11-2006
Taal is een mooi medium, de drager van internet, en bron van veel vermakelijke fouten. Sinds de tekstverwerkes hun intrede deden in het leven van vrijwel iedereen die schrijft, is een nieuw type fouten ontstaan.
...

Ik weet dat typefouten via een PB gemeld moeten worden maar ik kon het bij dit bericht niet laten.

 

Ik had hem drie keer extra gecheckt voor ik 'm postte … was er al op voorbereid dat er iets beter gekeken zou gaan worden … en dan toch nog. Dit zinnetje had ik natuurlijk als laatste toegevoegd.

Eigenlijk was het natuurlijk een stiekeme test voor de oplettendheid van de MF'ers … G Force is geslaagd voor het diploma!  

  herlees je tekst of is dit met opzet? (4de laatste woord)  

   pff … spelling en haast. Ik heb het toch maar weer even aangepast.

OK, en nou is het gewoon goed! Denk ik.

We gaan gewoon verder tot alle fouten er uit zijn.
We beginnen met spellingschecker. Ik heb geen idee wat die s daar in het midden doet. Volgens van Dale is het dan ook:
"spel·ling·chec·ker (de ~ (m.), ~s)
1 computerprogramma dat een verkeerde schrijfwijze van woorden signaleert en corrigeert"

[edit]Verder zijn daar natuurlijk de varianten spellingschecks en verkeerdespellingscheckverbetering en het typefoutje in suggstie. Daarnaast kort je bijvoorbeeld volgens mij niet af als bv, maar als bijv.
Ik had als variatie op spellingchecker, toch een half anglicisme, wel ergens het woord spelling(s)controle verwacht, maar noch het groene boekje noch van Dale kennen het. [/edit]

(Bewerkt door hitchhiker om 17:32, 15-11-2006)

Ha, maar dat is wel een interessante! De regel is namelijk dat als je de tussen-s hoort, je die ook schrijft. En dat woorden die door verschillende personen verschillend worden uitgesproken, ook op beide manieren mogen worden geschreven. Als specifiek voorbeeld wordt daar gegeven: spelling(s)probleem. Mag dus met en zonder 's'.

En dan vraag ik mij dus af: hoeveel mensen spreken spelling(s)checker uit met, en hoeveel zonder de tussen-s? Google brengt wellicht uitkomst: en daar blijkt dat de versie met s bijna drie keer zo vaak voorkomt als de versie zonder tussen-s.[/url]

Dus ik kies voor de versie met tussen-s. Ik geef toe, Google is niet de allesoverheersende waarheid, maar het geeft wel aan dat beide vormen voorkomen. En dus gebruikt mogen worden …

Mooi spul, taal.

En 'verkeerdespellingscheckverbetering' is volkomen goed Nederlands. Een samenstelling schrijf je namelijk aan elkaar, zie bv spatiegebruik[/url]. Er mag eventueel een streepje tussen als het te lang wordt of onduidelijk, maar dat hoeft niet, behalve bij klinkerbotsing.

De afleidingen zijn daarom ook gewoon goed …

Suggestie was inderdaad nog een verklopping. Hopeloos hoe slecht dat soms gaat!

'Spellingschecker' is natuurlijk niet heel mooi, geef ik toe, maar 'spellingscheck' staat wel in de woordenlijst van het Taalunieversum. En nee, dat is niet verkeerd gespeld.

Hebben we al een Cupertinootje gevonden?

Dan mogen jullie mij eens vertellen en uitleggen of groepse-mail
en on-lineback-upsysteem zo correct gespeld zijn; lekker leesbaar.
Spellingscheckers gaan ook helemaal over de rooie van merknamen
zoals .Mac, iPod en iMac.

Overigens:
De plaagstootjes tussen Cupertino en Redmond zijn al decennia oud.
Zo kon je vroeger (in het Mac OS Classic) een wereldkaart bekijken
en steden opzoeken; maar Redmond werd doodleuk verzwegen...
(Wèl opzoekbaar was "The Middle of Nowhere".)

Tja, 'e-mail' is terugkerende ellende. We hebben ooit een website moeten maken voor een emailleringsbedrijf … erg grappig hoe vaak je verkeerd aan dat woord begint te lezen.

Tomorrowstand om 17:34, 15-11-2006
Dus ik kies voor de versie met tussen-s. Ik geef toe, Google is niet de allesoverheersende waarheid, maar het geeft wel aan dat beide vormen voorkomen.

Kies dan voor de versie in het groene boekje, zou ik zeggen.

Ik kan spellingscheck niet vinden, wel de versie zonder s. Overigens hinkt de Taalunie hier ook weer (en niet voor het eerst) op meer dan 2 gedachten. Op dezelfde manier geredeneerd kan iedereen overal net zo veel tussen-nn schrijven of weglaten als ie wil. Als ik geen tussen-n hoor in pannekoek, waarom zou ik 'm dan schrijven?
Daarnaast: wat heb je aan een woordenlijst als niet alle woorden zijn opgenomen? Spellingscheck staat er niet in, maar is dat nou omdat het fout is of omdat het 'gewoon' niet is opgenomen?

Er stond: verkeerdespellingscheckverbetering als variant van. Dat die spaties daar inderdaad niet horen is bekend. Maar als spellingscheck zonder s moet, dan de samenstelling natuurlijk ook.

Spellingsregels ? Daar valt geen touw meer aan vast te knopen.
Enkele nieuwe spelwijzen, zoals vorige week nog bij 10 voor Taal:
groentesoep, tomatensoep, Koninginnesoep, apenbroodboom,
apekool, zonnepit, sterrenbeeld, monniken, haviken, batikken, tja...

Zullen we maar weer on-topic gaan ? Hier komen we toch niet uit.

Toch nog maar even antwoord op je vraag geven:

Peter Villevoye om 17:47, 15-11-2006
Dan mogen jullie mij eens vertellen en uitleggen of groepse-mail
en on-lineback-upsysteem zo correct gespeld zijn;

Mail staat zowel in het Groen Boekje als in de Van Dale genoemd en mag gebruikt worden als verkorting van het meer officiëlere e-mail. Ik zou daarom in dit geval voor groepsmail kiezen.

'On-line' moet sinds de nieuwste spellingsaanpassingen als online worden geschreven. Daarvoor was het on line. Naar mijn mening moet het daarom onlineback-upsysteem zijn. Dat staat al een stuk minder raar.

@ hittchhiker: lees a.j.b. even mijn hele post door, en niet alleen de laatste regel. Ik baseer mij niet op Google, ik gebruik Google alleen om aan te tonen dat beide varianten worden gebruikt en dan mag een tussen-s ook, volgens de officiële Nederlandse taalregels. Een woordenlijstje gebruiken, wat jij doet, is in dezen gewoon niet voldoende. Voor een tussen-n gelden andere regels, dus die vergelijking gaat aan alle kanten mank … misschien even lezen voortaan? Ik heb mijn uiterste best gedaan om een goed beredeneerd verhaal neer te leggen voor een beredeneerde spellingskeuze (ja, met s), dan mag je toch op zijn minst even doorlezen voor je weer gaat klagen … er zitten namelijk heel veel interessante links bij! Leuk taalvoer.

Zo, nu een biertje.

Ik denk dat je geen nederlandse spellingsregels moet toepassen op engelse woorden, andersom net zo min.
Aangezien 'spellingchecker' als één woord wordt geschreven en ik een tegenstander ben van het spreken van twee of meer talen in één woord, ga ik er van uit dat 'spellingchecker' in zijn geheel een engels woord is.

Mijn spellingchecker is mijn kop (alternatieven: hoofd, mok, Cupertino, brein).

@ Tomorrowstand: ik vind dat je een leuk artikel hebt geschreven; ik las het onwillekeurig zonder spellingschecker.

(Bewerkt door Liam om 19:59, 15-11-2006)

Dank Liam! Vond het wel weer eens tijd voor taalwaardering …

@Tomorrowstand: Ik heb je post helemaal gelezen. Maar misschien begrijp je de mijne niet helemaal?
Je mist mijn punt dat mij dus niet duidelijk is waaróm er andere regels voor die tussen-n zijn. Voor de ene tussenletter mag je het helemaal zelf weten, voor andere juist helemaal niet. Snap je dat ik dat onlogisch vind? In het ene geval houdt de Taalunie zich heel erg aan haar beschrijvende taak, in het andere geval gaat ze juist heel vóórschrijvend te werk.

@ hitchhiker: ik ben het ook vaak niet met de Taalunie eens, maar daarover gaat hier de discussie helemaal niet, toch? Het ging jou er oorspronkelijk om of het spellingstechnisch klopte allemaal … je kwam zelf met regeltjes en Van Dale en het Groene Boekje aan. Lijkt me dat ik duidelijk heb gemaakt hoe het werkt en dat het klopt, en dan zeg je ineens dat het er juist over gaat dat je niet snapt waarom het zo werkt … tja.

En dat het met de tussen-n anders werkt dan met de tussen-s is volgens mij heel simpel: die 's' hoor je namelijk bijna altijd, en de 'n' niet (zeker niet als er dialectici aan het woord zijn . En er is een speciale regel voor de dubbele 's', wanneer je hem dus niet hoort inderdaad. Ik weet het, een hoop regels, ik ben het ook helemaal niet eens met de laatste hervormingen, maar ja … het is wel zoals het hoort. Het moet omdat het zo hoort omdat het zo moet omdat het zo hoort …

Zullen we het gewoon weer over Cupertino's hebben? Ken je toevallig niet een leuke?