Apple en de Chinese VPN-verwijderingen
Ter herinnering: in juli 2017 was de digitale gemeenschap in rep en roer toen Apple voor de druk van de Chinese overheid boog en onder meer ExpressVPN, NordVPN en OpenVPN uit de App Store verwijderde. Apple gaf toen aan dat ze sommige VPN-toepassingen uit China moesten verwijderen omdat deze niet voldeden aan de eisen van de Chinese toezichthouder. Het punt is dat Apple hier min of meer proactief als "poortwachter" voor de Chinese overheid fungeerde, zonder dat die overheid er zelf veel voor hoefde te doen.
Censuur en Apple’s restricties op app omschrijving
Begin 2020 schreef Proton in zijn app-beschrijving dat de toepassing "toegang tot geblokkeerde, gecensureerde websites kan verlenen". Apple weigerde de ProtonVPN-app te publiceren in de App Store en eiste dat Proton het woord "censuur" uit de omschrijving haalde.
Een soortgelijke situatie speelde zich af in 2023, toen Apple uit de Russische App Store diverse VPN-apps verwijderde onder een vergelijkbare reden.
Rusland versus Google en Apple
Zeker bij Rusland is het contrast tussen Apple en Google pijnlijk. Apple danste bijna klakkeloos naar de pijpen van Poetin en voldeed zonder veel tegenstand aan de Russische wetgeving. Google daarentegen reageerde veel terughoudender.
In maart 2022 kreeg Google een bevel van de Russische overheid om bepaalde VPN-apps ontoegankelijk te maken, maar Google reageerde niet. Pas na anderhalf jaar gaf Google gedeeltelijk toe, waarbij Russische gebruikers die zich buiten Rusland bevinden alsnog VPN-apps konden downloaden. Bij Apple is dat onmogelijk; zij maken geen onderscheid en blokkeren de apps in de hele store.
De zin van Alternatieve appstores
In zowel China als Rusland bestaan er alternatieve appstores die zonder veel publiciteit wel toegang bieden tot de verboden VPN-apps. Dat maakt het Apple-model met één centrale store kwetsbaar. In China en Rusland zijn er op het Android platform alternatieve App Stores die de geblokkeerde toepassingen alsnog beschikbaar stellen, zonder dat Google daar zijn vingers aan hoeft te branden. In het geval van China overigens, stelde Google reeds in 2010 dat het geen zin had in de Chinese inmenging en stopte het deels met diens activiteiten in China.
Apple’s geschiedenis met autoritaire regimes
Apple heeft een dubieuze geschiedenis als het gaat om weerstand tegen overheidsdruk. In 2018 werden iCloud-data gescheiden en opgeslagen in Chinese datacenters. Tijdens de Hongkong-protesten in 2019 verwijderde Apple de app HKMap.live. In 2021 haalde Apple vlak voor de Russische verkiezingen de app van oppositieleider Alexei Navalny uit de Russische App Store, waardoor diens bereik beperkt werd. Ook tijdens de Russische inval in Oekraïne werd bijvoorbeeld Telegram tegengewerkt. Er zijn nog veel meer voorbeelden.
Apple versus Google: verschil in weerstand tegen overheidsdruk
Wat opvalt is dat Apple vaak weinig tot geen weerstand biedt bij dergelijke verzoeken. Google geeft doorgaans niet zomaar toe, maar probeert eerst tegenwicht te bieden. Zoals eerder geschreven: na de sterke druk in China besloot Google bijvoorbeeld in 2010 het land te verlaten, een keuze die Apple niet maakte.
Dus hoewel Apple een beter beveiligd ecosysteem biedt, is Google op het gebied van verzet tegen autoritaire regimes toch de partij die zich minder snel neerlegt bij eisen.
Proton’s kritiek is niet zonder reden
Kortom, ik ben van mening dat Proton niet zonder reden roept wat het roept. Zij wijzen terecht op de gebrekkige weerbaarheid van Apple. Zeker gelet op de strijd die Proton onder andere en diens eigen thuisland voert.
Zwitserland en de strijd om privacy
Vergeet tot slot ook niet dat Proton ook in eigen land (Zwitserland). Bij de Zwitsers wordt momenteel namelijk eenzelfde gevecht gevoerd als in de rest van Europa en de Wereld: een ruk naar rechts en het inperken van bepaalde (burger)rechten. Zo wordt momenteel gewerkt aan een nieuwe Post- en Telecomwet, alwaar de nieuwe aanpassingen ondernemingen als Proton dwingen tot het opslaan van Metadata (voor lange tijd), een verplichting afdwingen van de identificatie van klanten, real-time monitoring van internetverkeer bedingen en meer ...
CEO Andy Yen sprak zich openlijk uit over dit wetsvoorstel en noemde dit een grove schending van de privacy van burgers, waarbij hij de vergelijk trok met Rusland waarbij hij vindt dat hiermee Zwitserland in een keer op nagenoeg gelijke voet komt te staan als een Rusland. Verder stelt Proton dat de wet Zwitserland's "merknaam" als neutrale, veilige haven voor privacy gerichte ondernemingen schaadt.
Kortom, als ik eerlijk ben, vindt ik eigenlijk niet zozeer dat Proton geen recht van spreken heeft, maar eigenlijk Apple wijselijk zijn mond dient te houden. Want in dit specifieke opzicht is een typische Amerikaan: veel geblaat over een onderwerp, maar als je diep kijkt onder motorkap, weinig wol ...
En gelet op recente uitspraken en handelswijzen van Microsoft, Apple, maar ook Meta, Alphabet, Amazon, Tesla met nog een rits aan non tech bedrijven, durf ik inmiddels te spreken van een "Amerikaanse ziekte". Te weten: de werkelijkheid bespelen en weerspiegelen op een niveau welk zo als voorbeeld in diverse sinistere periodes en censuuragentschappen van weleer hun schoolboeken had kunnen staan.
Dus Proton heeft hier mijn steun.