ehm in sommige documenten in Indesign is mijn fontgrootte 12 pt en dan staat er achter tussen haakjes de werkelijke fontgrootte, dus gescaled

Ik vind dit mega irritant; kan iemand me uitleggen hoe je hier vanaf komt en/of hoe je hiermee omgaat?

Inderdaad irritant. Dit vond ik onder het Help-menu, heb het getest en het werkt!

To scale text attributes
Using the Selection tool, select the text frame that has been scaled.
Choose Scale Text Attributes in the Transform palette menu.
Text attributes are adjusted based on the scaling percentage; scaling options in the Transform palette revert to 100% scale.

Ok thank!
Welkom trouwens!

Maar echt uitzetten is geen optie?
Kan het althans niet terug vinden in de programmavoorkeuren?

Jawel, uitzetten kan ook, in zoverre: bij voorkeur tekstkaders niet scalen…

Om in ieder geval te kunnen achterhalen wat je originele tekstgrootte was/is:
Preferences > General > 'When scaling' > Adjust Scaling Percentage
Nu kun je in je transform kader altijd zien wat je vergrotingspercentage is.
Je kunt dus ook makkelijk terug door:
- of de scale weer op 100% te zetten
- of in transform-pallette: > opties > 'redefine scaling as 100%' te kiezen