Werken in RGB of CMYK, en hoe werkt 't?
25 november 2010 - 18:54   
geplaatst door: Kapotlood
Ik kan hier een uitermate lang verhaal van maken, maar om 't een beetje
duidelijk te houden waar ik naartoe wil zal ik 't kort houden ;-)

Je hoort steeds meer over "werken in RGB", en pas later converteren naar
CMYK. Maar wannéér converteer je de boel naar CMYK, en waarom doe je
dat niet terwijl je je werk DTP't/drukklaar maakt?

Voor mijn huidige vakgebied is dit (nog) niet van toepassing, maar in de
wat regulierdere grafische wereld hoor ik 't steeds vaker. Maar dat werken
in RGB wekt toch een aantal vragen in me op... stel, we maken een brochure:
- als je 100K tekst wilt gebruiken, moet je dan een PMS Black aanmaken?
- Als je 100% Cyaan wilt gebruiken in je RGB-werkomgeving, hoe doe je dit dan?
- En PMS'en? Naar mijn weten kun je niet altijd PMS-kleuren kiezen als je in
RGB-modus werkt namelijk.
- Wat is écht het voordeel nu eigenlijk? Kun je in de meeste gevallen niet beter
zélf de kleuren in de gaten/hand houden door al gelijk in CMYK te werken met een
goed kleurprofiel (zoals ISO Coated v2 300%), met de nodige PMS'jes e.d.?

Of wordt met het hele in RGB werken puur bedoelt voor foto's? In dat geval werk
ik wel al zo namelijk. Fotografie wordt door de fotografen in RGB aangeleverd, die
ik in een CMYK (Iso Fogra27) Illustrator-bestand plaats om de verpakkingen mee
te kunnen werktekenen/ontwerpen. Maar in mijn geval doe ik dat omdat de lithograaf
daar wat beter mee aan de slag kan.

Is het soms niet beter om al netjes CMYK-beelden te plaatsen met een goed
ISO-profiel? Ik las een post waarmee het "voordeel" wordt uitgelegd over werken
in RGB met fotografie, maar als je al van tevoren een goed CMYK profiel gebruikt
ben je die problemen die getoond worden in de post toch al voor?

Mvg,
Joram

Werken in RGB of CMYK, en hoe werkt 't?
25 november 2010 - 19:36    reactie #1
geplaatst door: Eelco
In de praktijk is het werken in RGB alleen van belang als je met foto's werkt. Als je een CMYK profiel op een foto hebt toegepast– b.v. ISO Coated 300%, waarmee je de totale inktdekking op maximaal 300% houdt– is het onzinnig om daarna nog wat aan de levels te gaan doen waardoor de inktdekking de 300% ruim overschrijdt. Sommige filters en bewerkingen werken ook alleen (of beter) met RGB afbeeldingen. In de praktijk is de eerste handeling die ik verricht als ik ook maar iets aan een foto moet aanpassen deze om te zetten naar RGB, ook als hij CMYK is.

RGB is voor foto's iets wat op dit moment in de praktijk het dichtste bij een LAB workflow staat: apparaat onafhankelijke kleur. LAB werkt nog steeds niet goed (en heeft eigenlijk geen zin met 8 bits afbeeldingen– maar het is alweer lange tijd geleden dat ik daar iets mee heb gedaan).

Het werken in een RGB kleurruimte is niet makkelijk toe te passen op CMYK elementen in een opmaakprogramma. Een 'zwarte' kleur in RGB in tekst zal, als ze naar een CMYK kleurruimte wordt omgezet, in vier kleuren worden opgebouwd, waarbij de percentages van die vier inkten verschillend zijn afhankelijk van het gebruikte profiel. Voor een dunne en kleine letter is dat niet aan te raden. De kleur zwart in CMYK voor bijvoorbeeld een letter kan dus beter helemaal geen profiel krijgen: dit noemt Apple 'Apparaat-zwart'.
In Illustrator kan dit tot problemen leiden: ken een CMYK profiel toe aan een AI document en stuur dit naar een RIP die een ander profiel gebruikt: zwarte tekst wordt dan inderdaad opgebouwd. Ook kun je zo problemen krijgen als je een AI doc plaatst in een InDesign document wat een ander profiel gebruikt.

Werken in RGB of CMYK, en hoe werkt 't?
25 november 2010 - 22:25    reactie #2
geplaatst door: Leander
Een belangrijk voordeel van een RGB workflow is dat in het brondocument (bijv. InDesign, QuarkXPress etc.) de foto's altijd in RGB-modus blijven staan en dus optimaal van kleur blijven. Bij de omzetting naar CMYK heb je namelijk altijd kleurverlies omdat de kleurruimte van CMYK domweg kleiner is. Als voorbeeld: een felle heldere kleur, bijvoorbeeld helder turquoise verliest z'n helderheid na omzetting en wordt 'viezer' van kleur. Dat kleurverlies kan je niet meer herstellen door CMYK naar RGB terug te converteren. De omzetting van RGB naar CMYK blijkt dus destructief te zijn.

De omzetting naar CMYK (bij drukwerk) gebeurt met een bepaald type kleuromzettingsprofiel, dat speciaal voor je einddoel geschikt is, bijvoorbeeld een profiel voor drukinkt opzuigend krantenpapier of juist een profiel voor hoogwaardig drukwerk (met een hogere inktdekking). Zo'n profiel bepaalt (beperkt) dus o.a. de inktdekking en kleurruimteomvang.

Het opgemaakte bronbestand (InDesign/Quark) blijft dus RGB (en geef je niet uit handen...) en de geëxporteerde PDF in CMYK is voor de drukkerij.

Met een RGB workflow kan je in de toekomst nog alle kanten op: een krantenadvertentie, vervolgens publiceren naar het web (jawel, RGB!) en later weer een drukwerk met eigen persprofiel.
Vroeger, toen de RGB-werkstroom nog niet algemeen was, plaatste men in de opmaak gewoon CMYK-fotobestanden (veelal TIFF's en EPS-sen) met alle beperking van dien. Nu plaats je een PSD of JPEG in RGB-modus en heb je alle vrijheid.

Mijn 2 centen

(Bewerkt door Leander om 22:30, 25-11-2010)

Werken in RGB of CMYK, en hoe werkt 't?
26 november 2010 - 16:02    reactie #3
geplaatst door: tonp
RGB- naar CMYK-omzetting inderdaad zo laat mogelijk in het proces, EN, zo dicht mogelijk bij het eindapparaat (i.c. de drukpers).
Met de omzetting wordt een bestand namelijk apparaat-specifiek.
Iedere pers heeft een eigen karakteristiek, die door middel van een apparaat-specifiek profiel moet worden meegenomen bij de omzetting daar waar het zwart (dat in RGB immers niet bestaat) wordt berekend.
En zeg nu eerlijk: weet je bij het omzetten van je foto's al op welke pers een en ander wordt gedrukt?
Daarbij komen dan nog de al eerder genoemde voordelen: kleinere bestanden, in een grotere kleurruimte, waarop alle PS-filters toepasbaar zijn en die tot slot multi-purpose zijn.
Werken in RGB of CMYK, en hoe werkt 't?
26 november 2010 - 18:45    reactie #4
geplaatst door: tonp
Sorry, maar ik ben nog iets belangrijks vergeten.
Bij de omzetting kies je namelijk ook voor GCR of UCR.
En stel nou dat je van elk een aantal CMYK's aangeleverd krijgt, zonder dat je weet hoe ze omgezet zijn, maar die in 1 en dezelfde publicatie moeten worden opgenomen.
Wat dan?
Volgens mij loop je dan op de pers hopeloos vast.
Werken in RGB of CMYK, en hoe werkt 't?
26 november 2010 - 20:15    reactie #5
geplaatst door: Eelco
Daarom zet je ook alle aangeleverde beelden eerst om naar RGB om ze vervolgens om te zetten in het juiste CMYK profiel. Ik wacht met smart tot je inderdaad PDFX3 bestanden aan kunt leveren aan een drukkerij (niet afgevlakte PDF's met RGB beelden dus) maar het kan nog wel enige tijd duren voor dat zover is. Tot nu toe willen de meeste drukkers toch dat de vormgever de omzetting naar CMYK doet, al is dat niet meer nodig aangezien hun RIP's dit ook kan doen.
Werken in RGB of CMYK, en hoe werkt 't?
26 november 2010 - 20:47    reactie #6
geplaatst door: Remko
Naar mijn mening moet je je beelden bewerken en corrigeren in RGB.
Daarna zet je de beelden om met het profiel wat je van de drukker heb opgekregen, waarbij rekeing is gehouden met het papier (UnCoated drukt anders dan Coated).
(Eventueel voor jezelf een RGB-beeld als backup bewaren)

Op deze mannier zie je zelf de omzetting, en kan je kleurverlies corrigeren.

Als je vertouwd op een RGB-workflow dan kan het ómzettings-resultaat'wel eens tegen vallen omdat het ongezien wordt gedaan.

Vertrouw er in iedergeval nooid op dat de RIP het kan omzetten, want die resultaten zijn altijd slechter dan wat Photoshop zou doen.

P.S. let niet te veel op spel- tik en gramatica foutjes
Aai am oonlie joeman!!!
Werken in RGB of CMYK, en hoe werkt 't?
26 november 2010 - 21:08    reactie #7
geplaatst door: tonp

Citaat
Eelco om 20:15, 26-11-2010
Daarom zet je ook alle aangeleverde beelden eerst om naar RGB om ze vervolgens om te zetten in het juiste CMYK profiel.

Voorzichtigheid geboden.
Al is RGB een grotere kleurruimte dan CMYK, toch kent CMYK kleuren die absoluut niet in RGB voorhanden zijn.

Werken in RGB of CMYK, en hoe werkt 't?
26 november 2010 - 21:32    reactie #8
geplaatst door: Eelco
Uiteraard, maar het is soms nodig om de afbeeldingen in een juist profiel te krijgen zodat het drukbaar is op het gewenste papier met een consistente uitstraling door een hele productie.
Een goede fotograaf levert gewoon RGB afbeeldingen aan. Helaas krijg je ook afbeeldingen van niet zo heel erg goede fotografen, van mensen die ook wel eens een fotootje maken, indertijd ingescand archiefmateriaal met een handmatige (pre Photoshop 4) CMYK omzetting zonder kleurprofiel en noem maar op.