Ik had nog 330 GB ruimte op de SSD (Macintosh HD) en 500 GB ruimte op een externe SSD.
Om wat meer ruimte te maken op de Macintosh HD verplaatste ik een map van 70 GB naar de externe SSD.
Resultaat: ruimte op de externe SSD was nu 430 GB, op de Macintosh HD nog steeds 330 GB ....

Mac opnieuw opgestart (ja, prullenbak geleegd); resultaat hetzelfde.

Nou, als ik geen ruimte win, dan zet ik die map van 70 GB weer terug naar Macintosh HD.

Resultaat: op Macintosh HD is nu nog 260 GB beschikbaar.

Ik begrijp het niet meer, maar er is vast wel iemand die me kan helpen het te snappen.

Ik zou dit maar even rustig afwachten, komende dagen. Een SSD geeft niet meteen de ruimte vrij.

Meer weten:

Een SSD geeft niet meteen de ruimte vrij bij het wissen van bestanden op macOS omdat het bestandssysteem alleen de verwijzing naar het bestand verwijdert, terwijl de data zelf op de schijf blijft staan totdat deze wordt overschreven met nieuwe gegevens. Dit ontwerp zorgt ervoor dat SSD's efficiënter werken en slijtage minimaliseren. De ruimte wordt pas fysiek vrijgemaakt wanneer macOS nieuwe data schrijft over de oude data of je expliciet de vrije ruimte wist via tools zoals het Schijfhulpprogramma.
Bron:Perplexity

Dit kan ook nog meespelen:

If you are using macOS 10.13+ and the APFS file system, then the files you deleted may still exist within an APFS snapshot. These APFS snapshots are used by macOS and  various backup utilities like Time Machine. Many of these APFS snapshots will be automatically deleted after about a week or after TM sends the backup to the external TM drive. (link)

Afwachten dus, je hebt wel degelijk ruimte gewonnen ook al zie je 'm niet meteen.

Vaak zie ik in dit soort situaties ook pas na een tijdje het resultaat...

Het is wachten op een "trim"-actie van de SSD, daarbij wordt het bestandssysteem opgeschoond en wordt de ruimte van bestands-delen die niet langer deel uitmaken van een actueel bestand, definitief vrijgegeven met als resultaat méér vrije ruimte.

Eigenlijk is het gewoon waardeloos: Als je iets weggooit om ruimte te maken, dan wil je dat die ruimte direct vrij komt. Dat is op alle operating systems zo, behalve bij Apple.
Het antwoord van boiing lijkt me het meest waarschijnlijke: de data zit nog in APFS-snapshots. Het stomme is, dat Apple je nauwelijks inzicht geeft in wat er allemaal achter de schermen gebeurt en de gemiddelde consument zal niet eens weten dat er zoiets bestaat als een APFS-snapshot. Daardoor gedraagt de vrije ruimte zich onvoorstelbaar, mysterieus en onverwacht en kom je op adviezen als "wacht maar een paar dagen".
Je zal toch maar ineens even ruimte nodig hebben.....

Misschien moeten we allemaal een bug-report indienen bij Apple? https://www.apple.com/feedback/macos/

Heren! (denk ik)
Dank voor de snelle en duidelijke reacties. Ik ga even een paar dagen de wachtkamer in. Nogmaals dank.

@jaco123: Dit zelfde fenomeen komt ook bij andere besturingssystemen voor op een SSD. In feite is er helemaal niets aan de hand, want de gewiste ruimte is gewoon beschikbaar, alleen zie je dit niet meteen.

En data die je wist kan ook in APFS-snapshots zitten, maar dit hoeft niet.

Als je regelmatig TM-backup’s maakt, blijven die snapshots relatief klein.

Je kunt de snapshots wissen in Schijfhulpprogramma, maar daar ben ik geen voorstander van.

Samenvatting: er is niets aan de hand. Apple heeft een keuze voor snelheid en efficiëncy gemaakt.

Heren! (denk ik)
Dank voor de snelle en duidelijke reacties. Ik ga even een paar dagen de wachtkamer in. Nogmaals dank.

Je Mac een nachtje laten aanstaan kan ook helpen om de ruimtewinst sneller te zien.

Ik ga even een paar dagen de wachtkamer in.

Als je nu handmatig een TM backup start en de ruimte is daarna wel terug dan weet je dat het door de snapshots kwam . Zo niet is het een van de andere redenen.

All: TM staat hier altijd automatisch aan; er komt dus elk uur ofzo een nieuwe backup. En mijn Mac staat nooit uit ...

Prima . Als je wil weten of de snapshots de oorzaak zijn kun je er een handmatig starten. Anders moet je afwachten tot de volgende automatisch is gemaakt.

Nou. We zijn bijna 24 uur en twee herstarts verder. TimeMachine heeft inmiddels zo'n 6-8 nieuwe backups gemaakt, maar er is nog steeds slechts 330 GB ruimte op de SSD (Macintosh HD) (335 om eerlijk te zijn; door het gebruik schommelt het natuurlijk).
Van de 'gewiste' 70 GB geen spoor ....

Ik blijf het een k.t.-systeem vinden. Kan waarschijnlijk niet anders, maar is super vaag voor de gemiddelde gebruiker.

Wat ik tegenwoordig nog wel eens doe, is de 'lokale snapshots' verwijderen, daarmee komt ruimte vrij. Misschien helpt dat bij jou ook om een keer de daadwerkelijke vrije ruimte te zien.

Open Terminal
Plak deze regel erin:
sudo tmutil thinLocalSnapshots / 10000000000 4
Geef eventueel wachtwoord in
Klaar

En voor de mensen die de Terminal spannend vinden: Je ziet ze ook staan in Schijfhulpprogramma als je de Data-schijf/volume selecteert. (mogelijk moet je in het Weergave-menu "Toon APFS-momentopnames" aanzetten, dat staat mogelijk standaard uit).
Daar kun je ze ook verwijderen. (rechtsklikken)

Ik blijf het een k.t.-systeem vinden. Kan waarschijnlijk niet anders, maar is super vaag voor de gemiddelde gebruiker.

Wat ik tegenwoordig nog wel eens doe, is de 'lokale snapshots' verwijderen, daarmee komt ruimte vrij. Misschien helpt dat bij jou ook om een keer de daadwerkelijke vrije ruimte te zien.

Open Terminal
Plak deze regel erin:
sudo tmutil thinLocalSnapshots / 10000000000 4
Geef eventueel wachtwoord in
Klaar

Gedaan.
Van 335 GB vrij naar 646 GB vrij.

En wat ben ik nou helemaal kwijt? Want alle reservekopieën van TM staan nog gewoon op de externe TM-schijf. Waarvoor had ik bijna nog meer ruimte aan snapshots dan aan werkelijk gebruikte ruimte?

Mooi, toch de snapshots dus. Ik dacht alleen dat ze vanzelf verdwenen bij een TM backup maar wellicht waren het oude of overgebleven snapshots.

Anyway: eens met anderen dat dit een waardeloze weergave is van Apple. Geeft regelmatig verwarring. De ruimte wordt vanzelf gebruikt als macOS haar nodig zou hebben maar dan zou macOS het ook gewoon als vrije ruimte moeten laten zien. Simpele oplossing lijkt me..

Ja, zie je. Ik snap ook geen f.k van die lokale snapshots.

Leg dit maar eens uit aan je bejaarde ouders die je zo'n mooie Mac hebt aangepraat omdat het zo'n gebruiksvriendelijk systeem is.

Je bejaarde ouders moeten zich ook helemaal niet druk maken over het 'winnen' van ruimte. Die weten vaak niet eens wat een GB betekent. Gewoon de computer gebruiken en je nergens druk over maken.

Overigens denk ik dat Spotlight opnieuw indexeren ook die ruimte had teruggegeven.

Als je een TM-backup maakt, wordt het huidige snapshot ‘geleegd’. Maar na de backup begint meteen het vullen van het snapshot weer. Als de backup schijf langere tijd niet aangesloten is c.q. geen TM backup wordt gemaakt, dan kan zo’n snapshot aardig groeien. Ook dit is een ‘veiligheid’ van MacOS.

Daarnaast zou ik wel eens willen weten waar die verwijderde 70Gb stond. Als die alleen in iCloud drive stond, dan is er geen ruimte winst na verwijderen op je interne SSD.

Daarnaast zou ik wel eens willen weten waar die verwijderde 70Gb stond. Als die alleen in iCloud drive stond, dan is er geen ruimte winst na verwijderen op je interne SSD.

Iets meer vertrouwen in wat ik ken en kan mag ook. Natuurlijk stond het niet alleen op iCloud. Wat zou het dan voor zin gehad hebben om het op een externe SSD te zetten om ruimte te winnen?

Als je een TM-backup maakt, wordt het huidige snapshot ‘geleegd’. Maar na de backup begint meteen het vullen van het snapshot weer. Als de backup schijf langere tijd niet aangesloten is c.q. geen TM backup wordt gemaakt, dan kan zo’n snapshot aardig groeien. Ook dit is een ‘veiligheid’ van MacOS.

Ja, zo werkte dat voorheen. Op mijn Mac zie ik - ondanks elk uur een TM-backup - van ca. de laatste 24 uur óók nog locale snapshots.
Geen idee wat Apple's gedachte daar achter is?

Geen idee wat Apple's gedachte daar achter is?

Die snapshots zijn een tussenstation, vandaar de naam snapshot. Als er apps, of data etc. in gebruik zijn, dan zou daar geen backup van kunnen worden gemaakt terwijl je er aan werkt.

Een Schijf-EHBO doet ook soms wonderen...