[img=right]http://www.macfreak.nl/base/data/news/images/column.gif[/img]
Er gaan geruchten dat Apple in Snow Leopard, dat dit jaar uit zou moeten komen, de interface onder handen zal nemen. Daarbij is het bedoeling om de interface weer meer op één lijn te krijgen, de eerste stap daarnaar werd al gezet toen in Leopard gekozen werd voor een unified uiterlijk en het brushed metal vaarwel werd gezegd.
De codenaam voor de nieuwe look van Snow Leopard is Marble en zou iTunes en iPhoto als uitgangspunt hebben. Ik houd ik mijn hart vast, want juist op het gebied van de interface maakt Apple er steeds meer een potje van.

In de dagen voor OS X waren de zaken qua interface redelijk strak door Apple geregeld. Er waren wat vreemde eenden in de bijt, zoals Bryce, maar over het algemeen waren de zaken duidelijk en redelijk constant.

Ironisch genoeg is het juist Apple geweest die de zaken qua interface op zijn kop heeft gezet, te beginnen met Final Cut Pro, later gevolgd door Logic en Aperture. Waarbij bij Logic nog aangevoerd kan worden kan worden dat de afwijkingen in de interface kwamen doordat het een aangekocht programma betrof, bij de andere twee gaat dat natuurlijk niet op.

Mijn bedenkingen bij het afwijken van de interface gaan niet zozeer over het uiterlijk, ik begrijp ook dat je voor een andere toepassing een andere indeling of zelfs een andere look tot op zekere hoogte zinnig kan zijn.
Mijn probleem zit er vooral in dat er op een gegeven je gedwongen wordt om binnen een programma, zoals hier in Aperture, gedwongen wordt om bestanden te kiezen op een manier die gekozen wordt door het programma en die niets te maken heeft met OS X.

Het vervelende bij-effect is dan ook dat bijvoorbeeld een uitstekend hulpprogramma als Default Folder X, dat uitstekend met alle onderdelen van OS X samenwerkt en daarbij natuurlijk de Finder als uitgangspunt neemt, plotseling met Aperture helemaal niet overweg kan.

Volgens mij lijdt Apple hier aan het vreemde waandenkbeeld, iets waar Canon bijvoorbeeld ook de neiging toe heeft, dat zodra het voor de Pro markt bedoeld is het ingewikkeld moet zijn. Terwijl als je er logisch over nadenkt het juist andersom zou moeten zijn, voor professionals is tijd geld en hoe makkelijker een programma werkt, hoe sneller het resultaat er zal zijn. Ik ga er dan ook niet van uit dat het een opzettelijke keuze is om het programma zo lastig mogelijk te maken, maar waarschijnlijk een poging om het duidelijk te onderscheiden van de rest, en dat in die poging het gebruiksgemak uit het zicht raakt.

Maar er kan ook een hele andere reden aan ten grondslag liggen. Ik gebruikte al even het voorbeeld van Canon; van een technicus van dat bedrijf begreep ik ooit dat de pro- en de amateur-afdeling min of meer twee aparte bedrijven zijn. En omdat de pro-afdeling zich waarschijnlijk boven de amateur-afdeling verheven voelt zullen ze niet snel een goede keuze van die afdeling overnemen. En zo kon het gebeuren dat het tot de Canon EOS-1Ds Mark III duurde voordat de pro-lijn de simpele bediening kreeg door middel van alleen de Set-knop, die in de amateur-lijn al sinds de 10D bestond.

Ik heb natuurlijk geen enkel bewijs dat dit bij Apple ook het geval zou zijn, maar het is alleen bedoeld als illustratie dat het een mogelijkheid is gezien de vreemde processen die in een groot bedrijf plaats kunnen vinden.

Maar mochten we denken dat het alleen maar 'mis' gaat bij de Pro-programma's dan is het misschien goed om nog even één blik te werpen op een ander vlak waar Apple de laatste tijd qua interface ook wel steekjes laat vallen, en dan met name iWork '09. Als je daar een nieuwe document aanmaakt  dan krijg je de Sjabloonkiezer te zien. Daar kan je dan een sjabloon kiezen en op Kies klikken, maar als je tevreden bent met de standaard-keuze ('Leeg') dan kan je ook op de Enter- of Return-toets klikken en blijkt die de knop 'Kies' te activeren, terwijl niets, maar dan ook niets in de interface dit duidelijk maakt.




Bij deze dan ook een oproep aan Apple om software niet alleen mooier te maken, maar vooral doelmatiger. Waarbij de interface liefst in één oogopslag duidelijk maakt hoe een en ander werkt, zodat we er niet achter hoeven te komen door het op goed geluk uit te proberen.

Mooie column, ik hoop dat ze naar je luisteren. Het prachtige aan een Mac is voor mij de eenduidigheid in programma's, waar ook 3rd party programmeurs zich vrij redelijk aan lijken te houden. Als Apple zelf het goede voorbeeld niet geeft, dan is het hek van de dam (en dat zie je terug in Windows en Office, met een ribbon die nergens wordt doorgevoerd, maar theoretisch wel een goed idee kan zijn).

Ik geniet bijvoorbeeld van de geweldige overeenkomsten tussen iPhoto, iTunes en als 3rd party applicatie Things. Werkelijk voorbeeldig hoe de interface gelijkenissen vertoont. En de mislukking die Endnote heet, terwijl dat ook perfect in dezelfde interface zou kunnen.

Aardig offtopic, maar hoe krijg je de indeling van Aperture op de manier
zoals je voorbeeld laat zien?

Ik heb alleen aan de linkerkant een kolom met drie tabbladen.

(Bewerkt door Buibkier om 12:00, 15-01-2009)

Ik betrap mezelf erop dat ik die 'nouvelle vague' in interface-design
(laten we hem de "iTunes look-and-feel" noemen) soms prettig vind,
maar bij nader inzien vaak ook heel erg rommelig en onlogisch vind.
Maar dat is dus meestal als ik er te analytisch op ga letten.

Dat er gewoon klinkklare inconsistenties in zitten (waarom vensters
soms wel soms niet met escape wegfloepen) is dan ronduit irritant.

@ Kobes: Bedankt voor het compliment, maar eerlijk gezegd vraag ik me al af hoeveel Apple naar Apple Benelux luistert, ik heb al helemaal geen illusies over of MacFreak gelezen wordt...

@ Buibkier: sorry, geen idee. Ik heb gewoon wat voorbeelden die ik op het web tegenkwam gebruikt.

@ Peter: precies die irritatie was bij mij de inspiratie voor het schrijven van dit stukje. Ik vraag me soms af of Steve de Pro-Apps eigenlijk gebruikt, hij doet er volgens mij nooit demo's mee.
Voor mij is het idiote gedrag van Aperture trouwens een reden dat ik er niet mee werk, kost me veel te veel tijd als ik de vreemde conventies van Apple daar moet volgen. Jammer, want het is verder een prima programma...

off topic @ Buibkier
Het plaatje dat Robert in zijn column gebruikt komt uit Aperture 1.x. Waarschijnlijk heb jij versie 2. Daarin hebben ze de kolommen die in versie 1 links en rechts stonden samen gebracht onder tabbladen. Dit is gedaan om meer edit ruimte te maken. Zover ik weet zijn ze niet meer op de versie 1 manier te rangschikken.

Let Apple nog op de interface? Volgens mij wel, enkel proberen ze (misschien iets te veel) graag nieuwe dingen uit.

Over de Pro apps: de laatste update was voor Logic Studio. Daar heeft Apple alle moeite gedaan om de interface "op te ruimen". En volgens mij zijn ze daar zeer goed in geslaagd. Waarschijnlijk gaan we in de toekomst een gelijkaardige update zien in de andere pro apps.

TriangleJuice om 12:19, 15-01-2009
Over de Pro apps: de laatste update was voor Logic Studio. Daar heeft Apple alle moeite gedaan om de interface "op te ruimen". En volgens mij zijn ze daar zeer goed in geslaagd. Waarschijnlijk gaan we in de toekomst een gelijkaardige update zien in de andere pro apps.

Bedankt voor de toevoeging, ik blijf inmiddels zo ver mogelijk van de pro-apps af. Ik hoop dat Apple de boel inderdaad beter weet 'op te ruimen', maar ik hoop vooral dat ze zorgen dat het ook allemaal weer echt met het OS (en dus met de Finder) gaat samenwerken.

In het verleden werkte ik veel met FCP, prima programma als je eenmaal de interface onder controle krijgt. Maar ik heb in het begin naast editors gezeten (voordat ik het uit arren moede maar zelf ging doen) die eindeloos zaten te klikken en daardoor erg veel tijd verloren.
Dat zegt natuurlijk niet alleen maar wat over de software, maar ook toen ik het lekker in mijn vingers had was ik niet kapot over de eigenzinnigheid van het programma t.o.v. het OS. Je wordt wat mij betreft te vaak gedwongen om op een ander manier dan in de rest van het OS te werken, en dat klopt gewoon niet...

Apple maakt er idd een rommeltje van. En dat is één van de redenen oa voor de discussie in de andere draad (hopelijk neemt iedereen het nu sportief op en niet als een Apple-haat-mail, maar als punt van kritiek). Het is allemaal net ietsje minder verzorgd de laatste tijd en de aandacht verzwakt soms wat. De GUI is tenslotte één van de zalige dingen waarom ik Apple-fan ben, hopelijk herstellen ze die dan ook helemaal in ere!!! Al loopt de GUI van Apple over het algemeen nog mijlen ver voor op die van anderen!

@ Robert: mooie column!

Het is natuurlijk wel zo dat je als professional 'leeft' in die software
en daarom een dedicated (en enigszins anders werkend) GUI geen
enkel probleem zult vinden en misschien op punten juist prefereert.
Als je meerdere programma's door elkaar gebruikt en zeker ook in
meerdere 'sferen' met de Mac omgaat (profi vs. privé) dan zal je
die niet-overeenkomstige aspecten het meeste gaan opvallen.

Lastig, om daar een beleid voor consistent/consequent te houden.
Adobe zit met dezelfde dilemma's binnen hun suite maar ook op de
vele platform-systemen waarop ze willen functioneren. Sterker nog:
Adobe bedenkt steeds meer een eigen systeem als extra 'schil'.

Idd en dat van Adobe vind ik ook wel niet echt een goede evolutie. Vroeger had Apple wel meer controle daarover. In die zin vind ik het raar dat ze over bepaalde dingen zo'n controle-freak zijn en dan voor de GUI de teugels wat meer loslaten.

Robert om 12:02, 15-01-2009
@ Kobes: Bedankt voor het compliment, maar eerlijk gezegd vraag ik me al af hoeveel Apple naar Apple Benelux luistert, ik heb al helemaal geen illusies over of MacFreak gelezen wordt...

Mijn realiteitszin had me hetzelfde vermoeden al gegeven, maar hoop doet leven, of zoiets

Deze column doet me denken aan vele vergelijkbare verhalen van onder andere John Siracusa (hier, hier), forums (hier, hier). Zelfs in de MacFan heb ik volgens mij vergelijkbare klachten gelezen bij een nieuwe versie van iTunes en Mail.

In al die verhalen zit wel een bron van waarheid. Pro-apps heb ik geen ervaring mee, maar het verhaal van Robert klinkt heel onprettig. Ik denk dat Apple niet anders doet dan streven naar verbetering in elke iteratie van zijn programmatuur, maar dat ze tegelijk ook telkens dingen toevoegen en uitproberen. Hierdoor zal het totaalbeeld van alles naast elkaar nooit geheel consistent zijn.

Dit gezegd hebbende vind ik ook dat het totaalbeeld dat iedere versie van Mac OS X mij biedt ten opzichte van zijn voorganger mij altijd weer het vertrouwen hebben gegeven dat ik op het juiste platform zit. Ik ben met Leopard ook weer heel tevreden. Ik verwacht van Snow Leopard eigenlijk meer van wat onder de motorkap gebeurt dan erboven. Interface is belangrijk, maar snelheid eronder ook.

@ Peter: Maar daar is één groot verschil, Adobe werkt ondanks het eigen alternatief (Bridge) ook nog steeds prima samen met de Finder, maar Aperture niet.

@ A Henket: Daar ben ik het wel helemaal mee eens, ieder nieuwe versie van OS X is tot nu toe alleen maar plezieriger geworden om mee te werken. Eén kritiek-puntje, volgens mij was het Spotlight-venster in Tiger in ieder geval visueel veel prettiger om mee te werken...

Ik ben het met Robert eens, juist Apple stond voor uniformiteit. Gelukkig komen ze er zoals het er nu naar uitzien met Snow Leopard weer op terug.

(In een Macfan schreef Peter Villevoye enkele jaren geleden al iets dergelijks)

Ik kan het gedeeltelijk wel met deze column eens zijn, maar juist die kritiek over Aperture begrijp ik echt niet (zeker niet als er ter illustratie een screendump van versie 1.5 (?) getoond wordt). In hoeverre zou Aperture nog geïntegreerd moeten worden met de Finder? Ik vind het juist heerlijk dat je bij programma's zoals bijvoorbeeld ook iTunes jezelf helemaal niet meer druk hoeft te maken over de onderliggende bestandsstructuur. De programma's zelf bieden namelijk veel meer overzicht en/of mogelijkheden om naar eigen wens overzicht te creëren.

Ben het er wel mee eens dat er meer rekening gehouden moet worden met de consistentie van de  UI in diverse Apple apps.

Ik heb destijds in de MacFan inderdaad een artikel geschreven
over (zeg maar gerust: tegen) iTunes. Terwijl het probleem echt
veel verder strekt dan alleen iTunes. Maar zoals ik al eerder zei:
consistentie "op zich" moet niet het doel van een interface zijn.
Consistentie helpt wanneer die dáár zit waar je ook verwacht.

"Vroeger" had Apple een Mac-Bible, daarin stonden alle regels waaraan een goed programma moest voldoen. Menu's, selecties, dialogen, ...

De van Windows bekende OK / Annuleren selectie is bijvoorbeeld verboden. Of simpelweg Ja / Nee. Want dan moet je de hele vraag lezen voordat je je keuze kunt maken. Is de vraag: "Weet u zeker dat u het bestand niet wilt opslaan?", dan betekent Ja iets heel anders dan wanneer de vraag "Wilt u het bestand opslaan?" is.

Wat wel mag (dus eigenlijk moet) is iets als Opslaan / Niet opslaan. Dan weet je meteen wat je kiest.

Het wordt tijd dat Apple zijn eigen bijbel eens aanpast aan de huidige tijd, en dat ze ook naar dat evangelie gaan leven!

Die bijbel ("Human Interface Guidelines", dikke pillen vol UI-stuff)
is er nog min of meer, maar je zou kunnen zeggen: verdeeld over
meerdere testamenten (NT en OT) en door meerdere apostelen...
Ook omdat de gebruikers niet meer binnen één typering vallen.

@Robert: "Maar daar is één groot verschil, Adobe werkt ondanks
het eigen alternatief (Bridge) ook nog steeds prima samen met
de Finder, maar Aperture niet."

Heb je al eens Exposé geprobeerd in CS3 en CS4 ? Heb je al eens
gezien dat er nu een "application frame" is dat oogt als een venster
en zelfs gesloten kan/moet worden ? Heb je al eens gezien hoe de
bestanden stapelen als tabbladen maar toch weer net effe anders ?
Is het je al opgevallen dat het maken van een contact-sheet alleen
nog maar met een onbeduidend ogend knopje (in Bridge CS4) kan ?
Heb je al eens in een AIR-applicatie zoals Media Player geprobeerd
je Mac-routines voor Open-Navigeer-en-klik-OK terug te vinden ?

Iedereen is op zoek naar eigen en speciale interfaces.
Apple, Adobe, Microsoft, Symbian, OV-chipkaartkastenmakers...
De noodzaak voor consistente interfaces is misschien ook minder
noodzakelijk, vergeleken met pakweg 20 of zelfs 10 jaar geleden.
Vroeger was een computerprogramma en bijbehorende interface
een voor velen (of later, sommigen) totaal nieuw fenomeen.

Tegenwoordig hebben meer en meer gebruikers wel door, dat je
niet bang moet zijn om af en toe rond te neuzen in een interface
en nieuwe handelwijzen moet opdoen. Jammer, helaas - hoewel,
soms ook wel beter, omdat het taak-specifiek handiger kan zijn.

Zodra we hun software echter niet meer kopen en naar andere
alternatieven gaan zoeken en uitwijken, gaat 'n lampje branden
bij de dames en heren en statistieken-nerds van R&D-afdelingen.
Niets vermoedend, zijn wij in feite hun interface-proefkonijnen:

"Oh, ik mag dus niet op de + klikken als ik de tekst groter wil
of een nieuw scherm in mijn iPhone-browser wil aanmaken ?"

Persoonlijk vond ik de overgang van Tiger naar Leopard qua Navigatiekolom niet echt een verbetering. Ik vind die in Tiger duidelijker. Wat dat betreft ben ik het roerend met Robert eens.

Het is net of ze met meer toeters en bellen de ex-XP/Vista-gangers willen tevreden stellen. Het gaat echter niet om de kleurigheid, maar om de functionaliteit en vooral: duidelijkheid.

Ook schrok ik me rot toen ik voor het eerst iMovie 08 zag. "Wat hebben ze nou gedaan?!" vroeg ik me af.
Het duurde even voordat ik het snapte en nu begrijp ik waarom ze het gedaan hebben, maar in eerste instantie...

grtz,
MM

Of neem Adresboek die op de iPod Touch Contacten genoemd wordt?

Of waarom Cmd-F in Mail niet naar het zoekveld gaat
maar gaat zoeken in open mails (wat zelden nodig is).

Of dat de conversation modes in mail alleen te vinden is als je die echt persé wilt hebben en er toch in blijkt te zitten...

Of dat Page Up/Down niet werken in de lijst van emails in Mail.app...grrrrr