Enthousiasme over Spatial Audio
25 juni 2023 - 15:11    reactie #25
geplaatst door: Ger Nijkamp
Ik baseer mijn opmerking vooral op de aanleverspecificaties van Apple zelf. Daarin zie je nadrukkelijk het advies om zowel een Dolby Atmos én een (separate) stereo file aan te leveren. Wat ook logisch is, omdat ze op die manier de gebruiker zelf op apparaat niveau laten kiezen hoe men naar deze files wilt luisteren. Puur of (in het geval van stereo) i.c.m. Spatial Audio.

Let vooral ook op de waarschuwing m.b.t. de downmix flag. Voor zover ik overzie gaat het artikel over die situatie waarbij alleen een Dolby Atmos file wordt aangeleverd. Maar da's dus precies wat Apple juist afraadt om te doen.

Maar zoals gezegd, wellicht overzie ik het probleem niet voldoende.

[ Ger ]
Enthousiasme over Spatial Audio
25 juni 2023 - 15:52    reactie #26
geplaatst door: mcmt
Bedankt voor de link.

Ik heb een tijd terug meer details gelezen over wat ooit begon als het Mastered for iTunes programma, nu Apple Digital Masters (bijv. geen 'hot' (CD) masters aanleveren omdat dit niet goed is voor AAC compressie, e.d.). Dat Apple dit programma niet zomaar terzijde zou schuiven lijkt mij logisch. Het Atmos artikel impliceert dit ook niet.
Enthousiasme over Spatial Audio
25 juni 2023 - 16:43    reactie #27
geplaatst door: Ger Nijkamp
Dat toch ook maar eens getest. Momenteel luister ik Nederlandse rap maar dat kon ik zo even niet in Dolby Atmos vinden. Dus klassiek genomen en via iPhone en Macbook spotify en Apple Music met elkaar vergeleken.
Begrijp ik nu goed dat je Spotify en Apple Music met elkaar vergelijkt, Jurriaan..?

🤔

Zo ja, dan zullen de verschillen inderdaad overduidelijk zijn. Spotify kan (nog) geen Lossless leveren en al helemaal geen Dolby Atmos. Maar ook zonder dat moois blijft de bitrate ver achter bij de kwaliteit die je uit Apple Music krijgt aangeboden.

[ Ger ]
Enthousiasme over Spatial Audio
25 juni 2023 - 18:26    reactie #28
geplaatst door: MacFrankie
Dolby Atmos is lossy, en ouderwetse lossless is (de naam zegt het al) lossless.

Bij gelijke sample frequentie en sample size is lossless beter. Maar Dolby Atmos kan in theorie veel beter klinken dan een lossless cd track.
Op mijn werk heb ik al Windows, thuis wil ik geen systeembeheerder meer zijn!
Enthousiasme over Spatial Audio
25 juni 2023 - 18:37    reactie #29
geplaatst door: Ger Nijkamp
Maar Dolby Atmos kan in theorie veel beter klinken dan een lossless cd track.
Precies. Het is niet beter, maar het klinkt vaak beter in de beleving.

🙂

Als je alles uit Lossless wilt halen, kan dat met een hele goede DAC, topversterker en dito speakers. Dan ervaar je dieptje, breedte, staging, dynamiek. Doordat het geluid op een maximale manier wordt weergegeven in een ruimte en die ruimte ook gaat meewerken in de akoestische beleving.

Tegenwoordig luistert 80% via een hoofdtelefoon. Dan heb je die akoestische ruimte niet waardoor 'normaal' stereo behoorlijk 'plat' slaat. Nog afgezien van het feit dat 'links' en 'rechts' ook letterlijk direct beide oren in wordt gestuurd. Zo is het helemaal niet bedoeld: de meeste (goede) opnames zijn afgemixt op speakers.

Al die problemen zijn opgelost met Dolby Atmos. Via Apple Music (software en muziekdienst) en m'n AirPods Pro 2 ervaar ik voor het eerst op een hoofdtelefoon muziek zoals ik het ook in mijn huiskamer ervaar. Alleen staat daar een setje Tannoy speakers en een stevige Denon versterker met seperate DAC. Geen absolute topset, maar wel bovengemiddeld. Ik vind het écht wonderlijk dat muziek op mijn hoofd nu ook echt qua diepte, breedte en dynamiek kan klinken zoals (ongeveer) in de huiskamer. Soms hoor ik details of partijen die mij nog niet eerder waren opgevallen. Ik ben fan.

😁

[ Ger ]
Enthousiasme over Spatial Audio
26 juni 2023 - 00:40    reactie #30
geplaatst door: doctor_apple
Helemaal losgegaan vandaag met "Audio". Tidal, Spotify, Apple Music, Tidal, Amazon Music, Sony 360, MQA, FLAC, ALAC, AAC, E-AC-3, MP3, Apple MacBook, Surface Pro, Apple iPhone 13, Samsung Galaxy S22 Plus, koptelefoons, versterker(s), MP3 spelers ... Klassiek, Jazz, Soundtracks, Metal, ga zo maar door ...

Ingelezen in tecnische specs en volgens mij ben ik weer redelijk bij. DTS-X, MPEG-H, Dolby Atmos, Sony 360 ... Interessante sessie ...

Over het algemeen klinken vrijwel alle HiResolution, "Spatial Audio" of Immersive Audio diensten en muziekstukken prima. Verschillen zitten volgens mij meer in de verwerking en of er ondersteuning zit in de hardware. Verassing in de test was MQA van Tidal bijvoorbeeld. Klonk matig op Windows, aardig op Mac, maar ronduit goed op de Sony Walkman - maar die heeft dan ook MQA ondersteuning "on chip".

Alleen, na het ontleden van Dolby Atmos blijkt het technisch iets minder spannend te zijn dan gedacht. Object based audio kennen we van MPEG-H en DTS.X en sinds 2012 - volgens mij een van de eerste releases: met "Brave" dus ook met Dolby Atmos.

Dolby Atmos kent alleen verschillende modi operandi. Voor blurays en streaming services. Streaming is beperkt tot de lossy codec. Om begrijpelijke redenen.

Maar het is technisch gezien 100% E-AC-3 codec, oftewel: Dolby Digital Plus. Een prima codec, weinig op aan te merken. Het is de toevoeging van ruimtelijkheid, maar na het beluisteren van een aantal tracks zijn er redelijk wat tracks die gewoon iets "fijner gemixt zijn" dan de originele recordings.

En het klinkt verder prima ... Alleen, het is nogal oude wijn in nieuwe zakken. Mooi natuurlijk dat artiesten er enthousiast over zijn. Maar waar was Alicia Keys toen Sony 360 werd geintroduceerd, of DTS.X, of MPEG-H? Om wat te noemen ... Nah, flauw, snap ik, weet ik, maar er zit natuurlijk wel iets in. Het is natuurlijk Apple's marketing-walhalla die zoiets tot een succes kan laten verworden.

Maar nieuw? Nee, dat is het (na wat verdere verdieping) dus niet.
Is het slecht? Nee, absoluut niet!
Is er kritiek? Nee, behalve dan misschien dat ik het jammer vind dat de distributie van echte lossless muziek mogelijk weer een knau krijgt. Geniet ten volle van verschillende echte HiRes audio opnames. Vraag me af hoe lang dat blijft bestaan.

Weer een formaat om aan de lijst toe te voegen ...  :happy:

Een vraag @Ger: heb je ook andere services getest en wat was jou ervaring hiermee?
Enthousiasme over Spatial Audio
26 juni 2023 - 00:45    reactie #31
geplaatst door: doctor_apple
Dolby Atmos is lossy, en ouderwetse lossless is (de naam zegt het al) lossless.

Bij gelijke sample frequentie en sample size is lossless beter. Maar Dolby Atmos kan in theorie veel beter klinken dan een lossless cd track.

Niet helemaal, Dolby Atmos kent dus meerdere modi: Dolby Atmos LossLess, waarbij gebruik wordt gemaakt van Dolby Digital Plus (E-AC-3) codec, en de TrueHD codec (lossless PCM).

Alleen ,TrueHD is niet bedoeld voor streaming. En wordt verder eigenlijk niet veel gebruikt op consumenten schijf-media naar wat ik heb begrepen.

Dat beter klinken zit hem volgens mij in de mix. Maar dan, heb een DTS.X ervaring er naast gelegd en dat klonk eveneens briliant. Maar dat is ook een object based formaat.

Ik denk gewoon dat Object Based hier het verschil maakt. Niet zozeer de technische codec. hat net zo goed Ogg/ALAC/AAC/FLAC/MP3 kunnen zijn. Het is echt de mix-dynamiek.

Maar dan, een lossless bron kan oneindig vaak en door alles wat je er aan koppelt worden nabewerkt. Bij Dolby Atmos, Sony 360 en consorte heb ik het gevoel dat je iets meer gebonden bent dan voorheen aan de "interpretatie" van de studio.

Maar vooralsnog: een puike ervaring.
Enthousiasme over Spatial Audio
26 juni 2023 - 13:17    reactie #32
geplaatst door: MacFrankie
Dolby Atmos is een techniek. Een fijne techniek met doorgaans lossy HD audio.

Dolby Atmos heeft vele objecten, virtuele kanalen die overal in de ruimte kunnen worden geplaatst. Een luie engineer kan het mappen naar 5 kanalen, zodat je een DD5.1 ervaring hebt.

Veel belangrijker dan de techniek is de sound designer, een audio kunstenaar die de mix maakt. En dat geldt voor film maar ook voor pure audio.
Op mijn werk heb ik al Windows, thuis wil ik geen systeembeheerder meer zijn!
Enthousiasme over Spatial Audio
26 juni 2023 - 16:09    reactie #33
geplaatst door: Ger Nijkamp
Een vraag @Ger: heb je ook andere services getest en wat was jou ervaring hiermee?
Nope, alleen Apple Music (zowel 'afspeel' software met eigen AAC bestanden als de online dienst met Lossless en Dolby Atmos bestanden). Belangrijkste reden is dat ik ooit de eerste iPod had en mijn muziekbibliotheek al zo'n 20 jaar binnen iTunes c.q. Apple Music beheer - ook als ik (soms) nog als (feest) DJ achter de draaitafels sta.

Overigens realiseerde ik mijzelf nog een héél belangrijk aspect rond Dolby Atmos en Spatial Audio. Tot dusver gaat het hier over beide in de context van muziek. Maar er is (natuurlijk) óók nog film en video. Wat ik mijzelf bedacht, is dat Apple waarschijnlijk tegen een specifiek probleem is aangelopen dat uiteindelijk wel eens de oorsprong geweest kan zijn van Apple's Spatial Audio.

Atmos is door Dolby bedacht voor het weergeven van 3D geluid voor zowel films als muziek. Voor een televisie in de huiskamer, een bioscoop etc. Waar Apple bij het toepassen daarvan waarschijnlijk tegenaan liep, is dat de positie van de device waarop de media wordt afgespeeld, zich niet op een vaste positie bevindt ten op zichte van de persoon die kijkt of luistert. Ik vermoed Dolby simpelweg nooit bij die situatie heeft stilgestaan.

Apple heeft waarschijnlijk vervolgens Spatial Audio als 'overlay' voor Dolby Atmos bedacht. Want alleen als je Spatial Audio aanzet zijn devices zoals de iPhone en AirPods in staat om dat 'tracken' van de positie ten opzichte van je hoofd te realiseren.

Dat aanzetten van Spatial Audio is tegelijk het moment dat je (inderdaad) een verandering hoort de normale Dolby Atmos weergave, omdat dit tegelijk ook dat tracken van de positie van je hoofd ten opzichte van de device beschikbaar maakt. Je activeert dus (inderdaad) een extra 'laag' over Dolby Atmos met twee doelen: 'normaal' stereo ongeveer gelijk laten klinken als echte Dolby Atmos bestanden én de optie om je positie van je hoofd te tracken.

Da's (denk ik) hoe dit bij Apple tot stand is gekomen. Als je dit eenmaal weet, is de manier waarop het allemaal werkt ook ineens een stuk logischer te begrijpen.

[ Ger ]
Enthousiasme over Spatial Audio
30 juni 2023 - 23:26    reactie #34
geplaatst door: MacFrankie
Het grote voordeel van Dolby Atmos tov andere (surround) audio formaten, is dat je een soundtrack niet hoeft te ontwerpen voor 2, 3, 5, 7 of meer kanalen, het geluid hoeft niet voor een bepaalde speaker setup te worden ontworpen. Je ontwerpt een soundtrack voor een 3D ruimte, het afspeel device zoekt uit hoe het uit welke speaker moet komen om dat ontwerp te benaderen.
Op mijn werk heb ik al Windows, thuis wil ik geen systeembeheerder meer zijn!
Enthousiasme over Spatial Audio
30 juni 2023 - 23:56    reactie #35
geplaatst door: eoms
Naast de naam, heeft Dolby Atmos iets te maken met de ruisonderdrukking techniek van jaren geleden?
Enthousiasme over Spatial Audio
1 juli 2023 - 07:57    reactie #36
geplaatst door: puk1980
@eoms: Beide technologieën zijn door hetzelfde bedrijf ontwikkeld.

https://en.wikipedia.org/wiki/Dolby_noise-reduction_system

https://en.wikipedia.org/wiki/Dolby_Atmos

Citaat
Dolby Laboratories, Inc. (often shortened to Dolby Labs and known simply as Dolby) is a British-American company specializing in audio noise reduction, audio encoding/compression, spatial audio, and HDR imaging. Dolby licenses its technologies to consumer electronics manufacturers.
"The number of people that predict the end of Moore's law doubles every two years."
Enthousiasme over Spatial Audio
1 juli 2023 - 11:34    reactie #37
geplaatst door: eoms
Dank je @puk1980. Ik had mijn vraag wat beter moeten formuleren.

Wordt de ruisonderdrukking ook toegepast in Dolby Atmos?
Enthousiasme over Spatial Audio
1 juli 2023 - 11:56    reactie #38
geplaatst door: Ziegler
Dat is een digitaal formaat. Welke ruis bedoel je?
Enthousiasme over Spatial Audio
1 juli 2023 - 13:25    reactie #39
geplaatst door: eoms
Die in je link hierboven.
Enthousiasme over Spatial Audio
1 juli 2023 - 14:11    reactie #40
geplaatst door: puk1980
Zoals Ziegler al hint is het niet waarschijnlijk dat de algoritmes die ooit voor analoge taperuis-onderdrukking  zijn ontwikkeld, "as-is" in Dolby Atmos worden gebruikt.

Dolby is net zo als ARM een bedrijf dat allerlei IP ("Intellectual Property") genereert, en die in licensie geeft aan andere bedrijven die de IP in hun producten gebruiken. Hoe en waar die algoritmen precies ingezet worden, weten doorgaans alleen de partijen die de licensie-kosten moeten betalen.

"The number of people that predict the end of Moore's law doubles every two years."
Enthousiasme over Spatial Audio
1 juli 2023 - 14:36    reactie #41
geplaatst door: Ziegler
Die in je link hierboven.

Die ruisonderdrukking van Dolby werd ingezet op cassettedecks.
Enthousiasme over Spatial Audio
1 juli 2023 - 15:09    reactie #42
geplaatst door: MacFrankie
Dolby begon ooit met ruisonderdrukking.

Eerst was er Dolby ruisonderdrukking voor professionals. Daarna Kwam er Dolby B voor consumenten cassette decks, gevolgd door Dolby C.

Op een analoge opname op tape heb je achtergrond ruis. Dat zijn de hogere tonen. Hoge tonen klinken wat zachter en verdwijnen in ruis.

Door de hoge tonen voor de opname te versterken en bij afspelen te verzwakken hoor je de hoge tonen zoals ze moeten zijn en hoor je minder ruis.

Toen tapes minder populair werden en geluid bij films belangrijker, zijn ze met surround geluid begonnen. Eerst pseudo meer kanaal, gecodeerd op stereo, vervolgens echt meerkanaals. Atmos is de laatste technologie.

Ruisonderdrukking en surround hebben niks met elkaar te maken.
Op mijn werk heb ik al Windows, thuis wil ik geen systeembeheerder meer zijn!
Enthousiasme over Spatial Audio
1 juli 2023 - 15:21    reactie #43
geplaatst door: eoms
Dank voor de uitleg.

Ik zag wat "voor mij geen Dolby" reacties op Dolby Atmos draadje in een muziekforum. Ik denk dus dat die "Dolby" met de ruisonderdrukking van weleer associeren :wink:
 
Enthousiasme over Spatial Audio
1 juli 2023 - 15:23    reactie #44
geplaatst door: MacFrankie
Ach ja. Bang voor het onbekende!
Op mijn werk heb ik al Windows, thuis wil ik geen systeembeheerder meer zijn!