Toen radio en tv begonnen (niet gelijktijdig, dus) was het vrij simpel: het ging via de lucht en ieder die een geschikt apparaat had (gekocht of gemaakt) kon de signalen opvangen. Op een gegeven moment liet men de eindgebruiker betalen voor het kijk/luistergenot dmv het Kijk & Luistergeld. Een systeem dat natuurlijk nooit waterdicht was. Maar het was nog simpel.
Later kwam het commerciële gebeuren. Zenders die zichzelf konden bedruipen door het verkopen van reclame.
Parallel aan die ontwikkeling kwam de kabeldoorgifte. Een volkomen ondoorzichtig gebeuren waarbij de openbare zenders gewoon doorgegeven werden en de commerciële moesten betalen voor doorgifte. Plus dat de eindgebruiker nu een abonnement diende te betalen. Het einde van de vrije signalen door de lucht kwam er dus aan.
Digitale doorgifte is hetzelfde businessmodel gaan gebruiken als de kabel je moet betalen voor het voorrecht signalen te mogen gebruiken.
Al met al is er de laatste decennia een verschuiving opgetreden van gratis signaal naar overal voor betalen.
Ook is door de contentproviders de exploitatie van hun produkten geoptimaliseerd: zenders verwerven een licentie voor een bepaald gebied. DRM maakt het mogelijk dit ook af te dwingen (sneeuw op je tv als een italiaanse zender een film uitzendt).
Gevolg is ook dat je een andere interpretatie van fair use krijgt. Vroeger mocht je Koot & Bie best opnemen om aan iemand uit te lenen. Nu is dat randje illegaal. En helemaal als je als nederlandse ingezetene een film die op de BBC uitgezonden wordt opneemt en uitleent/weggeeft.
Het akelige van de hele toestand is dat de verschuiving van gratis naar (dubbel!*) betaald heel geleidelijk en geniepig gebeurd is. En daardoor zich onttrokken heeft aan de democratische inbreng van Jan met de pet; die heeft zich maar te voegen.
*dubbel: Je betaalt voor de Publieke Omroep via de belasting, plus als consument de reclamegelden. Voor de nederlandstaiige commerciële zenders middels je abonnement en ook als consument.
Gast
